1. Chọn thời điểm và không gian yên tĩnh.
Để ôn bài có hiệu quả, quan trọng nhất là sự tập trung. Các thứ giải trí trên sẽ phân tán suy nghĩ của bạn. Thời gian không còn nhiều. Hãy tắt hết nhạc, facebook, trò chơi điện tử, máy vi tính, ti vi, .... vì chúng sẽ lấy đi của bạn khá nhiều thời gian cũng như cắt ngang dòng suy nghĩ của bạn. Bạn có thể dùng chúng trong giờ giải lao với một thời lượng có hạn, các bạn nhé.
2. Không thức quá khuya. Hãy dậy sớm
Học buổi sáng là tốt nhất. Không thức đêm nhiều, nhất là trước kỳ thi.
Xác định thời điểm học cũng rất quan trọng. Khả năng lao động trí óc của con người tăng dần từ sáng sớm tới gần trưa, sau đó giảm dần - sau bữa ăn trưa nên có ngủ trưa chút ít từ 20-30 phút cũng được. Hiệu suất học buổi trưa còn cao hơn buổi sáng, đặc biệt đối với những môn học khó.
Buổi chiều có hơi giảm vào giờ ăn tối. Sau đó, dường như có một chu kỳ mới và khả năng trí óc lại tăng dần cho tới khoảng 21 giờ, sau đó lại giảm. Không nên thức sau 22 giờ - vì đầu óc sau một ngày làm việc dường như đã bão hòa, không còn tiếp thu thêm được nữa. Lúc rời bàn học, các bạn có thể lật qua, lướt mau những dòng đầu của các bài đã ôn từ đầu để xác định mình đã học được tới đâu. Làm như vậy cũng tựa như mình gởi tất cả vào tiềm thức bộ nhớ trước khi đưa não vào giấc ngủ.
Nhiều bạn cố thức khuya học bài quá 11, 12 giờ khuya, thậm chí "overnight", thức trắng đêm luôn với ly cà phê chống buồn ngủ. Điều đó sẽ hại cho sức khỏe của bạn nghiêm trọng. Có bạn thức đêm để rồi ngày mai rồi ngủ… bù. Thức đêm như thế thì thức làm gì cho vô ích?
Cơ thể cần giấc ngủ đủ 7, 8 tiếng vào ban đêm để nghỉ ngơi, phục hồi sinh lực. Thiếu ngủ sẽ khiến bạn mệt mỏi, thậm chí suy nhược cơ thể. Đừng ép cơ thể bạn trái với nhịp sinh học. Đừng nên thức quá 10 giờ khuya. Và hãy dậy khoảng 5 giờ rưỡi sáng, tập thể dục khởi động cơ thể 10 phút, sau đó đã ngồi vào bàn học. Buổi trưa, nếu có thể, bạn nên ngủ 30 phút đến 1 giờ, nếu bạn học buổi chiều, xa trường thì "chợp mắt" khoảng 15 – 20 phút cũng rất quý.
3. Không ngồi học suốt
Đừng ngồi học quá lâu, đừng ráng "cày" từ sáng đến trưa, từ trưa đến tối một mạch. Hãy tập trung cao độ trong khoảng 1 tiếng rồi nghỉ giải lao, tránh ngồi lì 3-4 tiếng liên tục. Học khoảng 1 giờ, bạn nên đứng dậy, đi dạo, làm một vài động tác vặn mình thể dục, hoặc bạn làm vài việc vặt trong nhà khoảng 5 - 10 phút rồi hãy học tiếp. Bạn nên vận động như vậy để máu huyết lưu thông, tránh nhức đầu, đau lưng, mỏi mắt.
Thời gian học hiệu quả thường khoảng 45 phút sau đó hãy nghỉ ngơi thư giãn một chút. Và nếu bạn cảm thấy quên kiến thức thì cũng đừng có cố gắng quá để nhớ lại nó làm gì cả. Nguyên tắc của học hiệu quả là phải để cho đầu óc thư giãn, rồi tự kiến thức nó sẽ về. Nếu bạn muốn ôn lại bài thì hãy ôn lại sau đó 10 phút, rồi 1 ngày, rồi 1 tuần, và một tháng.
4. Sau bữa ăn, không học ngay. Không ăn quá no vào buổi tối
Ăn xong học ngay có nguy cơ đau dạ dày, vì máu dồn lên não, dạ dày thiếu máu để tiêu hóa thức ăn, nó co bóp mạnh hơn, dẫn đến viêm dạ dày. Nên học sau bữa ăn ít nhất 30 phút. Trong thời gian đó bạn có thể nghe nhạc, xem phim, giải trí. Ăn quá no vào buổi tối khiến bạn mệt mỏi, ngồi vào bàn học một chút thì ngủ gật vì "Căng da bụng, chùng da mắt", điều này khỏi phải bàn cãi nữa nhỉ.
5. Học bài nào, "xào" bài ấy. Đừng hẹn với việc học
Hãy thực hiện nguyên tắc "Bài hôm nay chớ để ngày mai". Hôm nay học môn gì, về nhà ôn, làm bài tập luôn, đừng hẹn khi tới môn đó trong thời khóa biểu rồi mới soạn sách vở ra. Kiến thức này liên quan đến kiến thức kia, vậy không nên để một "mắt xích" nào đó kẹt lại. Đừng hẹn học, hẹn là "kẻ thù" của thành công đó bạn.
6. Viết ra giấy
Đừng "lẩm bẩm" học thuộc lòng như … tụng kinh. Không chỉ các từ mới tiếng Anh, công thức Toán - Lý - Hóa mà cả kiến thức Văn - Sử - Địa đều cần viết ra giấy khi bạn học bài, ôn tập. Viết ra giấy kết hợp với ghi nhớ chủ động sẽ giúp bạn dễ dàng khắc sâu kiến thức rất hiệu quả. Các nhà khoa học cho rằng, viết sẽ kích thích não ghi nhớ, và đó cũng là một hình thức trực quan trong tiếp thu kiến thức.
7. Thực hành, thực hành, thực hành…
Bạn hãy tự vận dụng, củng cố kiến thức qua việc giải các bài tập, làm các bài thực hành. Đừng học công thức suông, hãy kết hợp các bài tập có áp dụng công thức đó, làm đi làm lại nhiều lần, khi nào hoàn chỉnh mới thôi. Đừng đọc những bài văn mẫu rồi để đó, hãy tự viết lại một đoạn văn hoặc bài văn với những ý vừa tham khảo được theo cách diễn đạt của mình. Đừng học các cấu trúc ngữ pháp tiếng Anh riêng lẻ, hãy làm các bài tập với dạng cấu trúc đó. Hãy giải thật nhiều bài tập và đề thi tham khảo, tiếp xúc nhiều dạng đề, thật cẩn thận và kiên nhẫn giải từng câu một. Hiện có rất nhiều sách bài tập, đề tham khảo có đáp án. Khi giải bài tập, bạn đừng vội mở đáp án ra xem. Giải xong, xem đáp án, nếu thấy mình sai thì tự giải lại cho đúng mới thôi.
8. Không để những "khoảng trắng" về kiến thức
Kiến thức quá phong phú, đa dạng. Ai cũng có những "lỗ hổng" kiến thức nhất định, không nhiều thì ít. Bạn hãy bám sát chuẩn kiến thức mà thầy cô giáo ôn tập cho học sinh để lấp đầy hoặc một phần "lỗ hổng" kiến thức đó. Nên nhớ rằng "muộn còn hơn không". Vài "lỗ hổng" nhỏ về kiến thức thì không quá nghiêm trọng, nhưng bạn không được để những "khoảng trắng" về kiến thức, tức là hoàn toàn không hiểu, không biết gì về một mảng nào đó. Bài thi có những câu không quá khó nhưng bạn không làm được chút nào, 0.25 điểm cũng không có, là do những "khoảng trắng" kiến thức của bạn. Hãy mạnh dạn nhờ thầy cô hoặc bạn bè giúp đỡ, tuyệt đối không giấu dốt, không sợ "quê". Không ai cười chê người có tinh thần học hỏi.
9. Trao đổi với bạn bè
Đừng ôn thi một mình. Hãy tìm 1 - 2 người bạn thân, sức học ngang mình hoặc khá hơn một chút để cùng học, sau đó trao đổi, "dò bài" nhau, cùng nhau tìm lời giải, thống nhất đáp số, kết quả. Phương pháp này rất hay, giúp bạn nhanh tiến bộ, "học thầy không tày học bạn" mà. Mặt khác nó giúp bạn cảm thấy không "cô đơn" trên đường chinh phục tri thức, bởi luôn có bạn "đồng hành" bên cạnh.
10. Dùng phương pháp ghi nhớ hiệu quả như sơ đồ Mind map
Làm sao để nhớ cả bảng hệ thống tuần hoàn? Nhớ tất cả các sự kiện lịch sử trong sách? Bạn hãy thực hiện theo cách sau:
- Ghi thành dàn bài:
- Nhẩm trong óc:
- Ghi ra giấy:
Nhất là những công thức, những định lý, định đề. Khi ghi, bạn chỉ tóm tắt phần quan trọng, sao cho khi mở trang giấy ra nhắc nhở lại bạn hệ thống bài học bằng trí nhớ mà không cần mở sách.
Tránh ghi rườm rà, dư thừa, vừa mất thời gan vô ích mà lại phí sức. Nói chung làm thế nào để bạn có thể tổng hợp các phương pháp (nhẩm nhớ - ghi chép - và lập dàn bài) sao cho tạo được điều kiện để bạn đọc bài mau thuộc đó là đíều quan trọng nhất.
Nên cố gắng tập trung vào những kiến thức cơ bản. Khối kiến thức này thường tập trung ở một số mảng, ví dụ: khái niệm, giả thuyết, quy luật, lý luận...
Khi học, cần hiểu rõ bản chất của vấn đề, phải xác định các đặc điểm, cách thức vận dụng những khái niệm, quy luật, lý thuyết... trong việc giải quyết những vấn đề cụ thể. Từ đó, yêu cầu tiếp theo là phải luyện tập để hình thành kỹ năng giải quyết vấn đề (đề thi cũng là một dạng vấn đề cụ thể cần giải quyết).
Có hai dạng: vận dụng theo mẫu và vận dụng một cách sáng tạo, linh hoạt. Khi ôn, nên chú ý vận dụng theo cả hai tuyến:
- Theo chiều dọc: trong phạm vi cùng loại vấn đề, cùng chuyên môn, lĩnh vực...
- Theo chiều ngang: trong phạm vi những chương mục, môn học khác nhau nhưng có liên quan đến nhau... Sau khi đã học xong lý thuyết, nên tự đặt ra những câu hỏi liên quan đến nội dung ôn thi để kiểm tra trình độ của mình. Đó cũng là một cách để nhớ lâu và tạo cơ sở để tăng dung lượng trí nhớ làm việc (working memory).
Tận dụng cả 2 bán cầu não để đạt hiệu quả tối đa.Tại sao có người học kém? Tại sao có người học giỏi? Thực ra học kém hay giỏi không phải là bản chất, mà phần nhiều là do họ chưa biết cách điều khiển bộ não của mình mà thôi. Não bạn có 2 bán cầu, não trái chủ yếu cho tư duy logic, ngôn ngữ còn não phải là cho tưởng tượng hình ảnh.
Từ trước đến giờ người ta dạy các bạn là đa số tác động vào não trái, tức là giảng toàn chữ nên trong giờ học, não phải của bạn không có việc làm, cứ tưởng tượng mông lung dẫn đến không tập trung gì cả. Vì vậy, muốn học hiệu quả chúng ta phải tìm cách vận dụng cả 2 não của mình. Một phương pháp đơn giản nhất giúp học các môn học thuộc dễ hơn cả chính là tưởng tượng. Từ bây giờ bạn hãy tìm cách tưởng tượng thật nhiều vào.
11. Tự chủ với những cuộc vui
Cuộc sống là một chuỗi mối quan hệ gia đình, họ hàng, bạn bè, hàng xóm, các câu lạc bộ, đoàn thể (đội, hội, nhóm)… Tất cả đều đáng trân trọng. Nhưng trong thời điểm này, bạn cần phải ưu tiên việc học hơn bao giờ hết. Nếu không phải là trường hợp đặc biệt, bạn hãy dứt khoát và khéo léo từ chối những cuộc gặp gỡ vui chơi chiếm nhiều thời gian như tiệc tùng sinh nhật, liên hoan gặp mặt bạn bè cũ, đi xem phim, mua sắm, dã ngoại, du lịch, đám cưới bà con ở xa… Hãy hẹn họ một dịp khác, còn nhiều dịp mà. Hãy dành thời gian và sức khỏe cho chặng cuối "cuộc đua" này bạn nhé.